Yapay zekânın ikinci el otomotiv sektörüne etkileri her geçen gün daha belirgin hale geliyor. Bu teknoloji, fiyat belirlemeden güvenilirlik analizlerine kadar pek çok alanda köklü değişikliklere yol açıyor. Özellikle araç değerleme, kaza geçmişi inceleme ve teknik kontrol süreçlerinde yapay zekâ çözümleri değer kazanıyor.

Dünya genelinde Autolist ve Black Book gibi platformlar, yapay zekâ yardımıyla araç değerleme konusunda büyük bir doğruluk oranına ulaştı. Bu sistemler, kilometre, model yılı ve kaza geçmişi gibi iki yüzden fazla faktörü değerlendirerek fiyat tahminleri yapıyor. Carvana gibi şirketler ise sadece birkaç fotoğraf inceleyerek çeşitli hasar türlerini tespit edebiliyor. Ülkemizde de Arabam.com benzer teknolojileri kullanırken, diğer platformlar da farklı yöntemlerle hizmet veriyor. Örneğin, Autorola ortalama piyasa değerlerini sunarken, Otoplus ve Vavacars gibi firmalar belirli yıllara kadar olan araçları değerlendirebiliyor.

Dolandırıcılıkla mücadelede de yapay zekâ önemli bir rol üstleniyor. CarVertical gibi hizmetler, şasi numarası üzerinden otuzdan fazla ülkede kaza ve çalıntı kayıtlarını kontrol ediyor. Avrupa'da yapılan araştırmalar, kilometre sahtekarlığının yaygın olduğunu gösteriyor. Türkiye'de ise TSB'nin tramer sorgulama sistemi kaza bilgilerini verebiliyor, ancak yetkili servis kayıtlarına erişim kısıtlı olduğu için bu alanda eksiklikler bulunuyor.

İlan kontrolü konusunda doğal dil işleme teknolojisi etkili bir şekilde kullanılıyor. Facebook Marketplace gibi platformlar, şüpheli ilanları otomatik olarak belirleyebiliyor. Ayrıca, kişiselleştirilmiş öneri sistemleri sayesinde kullanıcıların ihtiyaçlarına uygun araçlar önerilebiliyor. Sahibinden.com'un sanal asistanı, karmaşık arama sorgularını bile anlayarak sonuçlar sunabiliyor.

Boya ve parça değişimi konusunda yapay zekâ destekli çözümler büyük kolaylık sağlıyor. Gelişmiş ölçüm cihazları, araçların boya kalınlığını hassas bir şekilde ölçerek orijinal olmayan bölgeleri tespit edebiliyor. Türkiye'deki bazı ekspertiz firmaları, bu teknoloji sayesinde yüksek doğruluk oranlarına ulaşmış durumda. Sahibinden.com'un sunduğu araç raporu hizmeti de sigorta kayıtlarını tarayarak kaza geçmişi hakkında bilgi veriyor.

Aşağıdaki gibi bir tablo tüm dünyada bize konunun genel bir özetini sunuyor.

Türkiye özeline baktığımızda ise dünyadan biraz farklı olarak ikinci el piyasasında boya-değişim konusu olması gerekenden çok daha fazla bir ağırlık kazanmış bulunuyor. Aracın değerinin en önemli başlığı olan boyalı-değişen parçalar trafik sigortaları özelinde çok ciddi bir değer kaybı tazminatı sektörü oluşturmuş durumda. Ayrıca ekspertiz merkezlerinin en büyük uzmanlık konusu da boya-değişen parçalar. Hal böyle olunca bu konudaki teknolojik gelişmelerin de ülkemizde en çok takip edilen konu olacağı ve yapay zekalı yeni sistemlerin de kısa sürede bize adapte edileceğini öngörebiliriz. 

Eski ve yeni sistemler karşılaştırıldığında, yapay zekânın sağladığı avantajlar net bir şekilde görülüyor. Boya kontrolünden kaza tespitine, kilometre doğrulamadan raporlamaya kadar her aşamada teknolojinin getirdiği yenilikler dikkat çekiyor. 2024 yılında TOGG yetkili servislerinde ve Mercedes'in dijital ikiz teknolojisinde yaşanan gelişmeler, sektörün ne kadar hızlı ilerlediğini gösteriyor.

Gelecekte ise üç boyutlu lazer tarama, blockchain kayıtları ve otonom test sürüşleri gibi yeniliklerin yaygınlaşması bekleniyor. Araç kimlik sistemleri ve metaverse showroom'lar da ikinci el pazarını daha şeffaf ve güvenilir hale getirecek. Tüm bu gelişmeler, yapay zekânın otomotiv sektöründe nasıl bir dönüşüm yarattığının en açık kanıtı niteliğinde.